Kệ ngộ Thiền của Đức Vua Trần Nhân Tông

Thiền Tông phổ biến tại Chùa Thiền Tông Tân Diệu, được Nhà sưu tầm Thiền học Phật giáo là soạn giả Nguyễn Nhân góp nhặt lại, biên soạn và viết ra thành 12 quyển sách nói về Pháp môn tu Thiền Tông, được những người trong và ngoài nước đọc…

  Thiền Tông    Videos    Sách   Giải đáp   Album

✍️ Mục lục: Dòng chảy của Mạch nguồn Thiền Tông

⭐️ 36 Vị Tổ sư Thiền Tông (Ấn – Hoa – Việt) 👉  Xem
⭐️ Lễ công bố Huyền Ký của Đức Phật 👉  Xem
⭐️ Kinh và Kệ 👉  Xem

Đức Vua Trần Nhân Tông – Tổ 34

Đức vua Trần Nhân Tông: là vị Tổ sư Thiền Tông đời Thứ ba mươi bốn cũng là Vị Tổ sư Thiền Tông đời Thứ nhất của Việt Nam:

Sơ Tổ Điều Ngự Giác Hoàng, Ngài sanh năm 1258 mất 1308, thọ 50 tuổi. Thân thế và sự nghiệp của Ngài chúng tôi không nêu, vì hiện có quá nhiều sách viết về Ngài. Chúng tôi xin nêu 3 trường hợp mà chưa có sách nào nêu:

• Ngài đạt được “Bí mật Thiền Tông”.
• Lời dạy tu Thiền Tông của Ngài.
• Bài kệ Ngài viết về dòng chảy của Mạch nguồn Thiền Tông.

 Trường hợp Ngài đạt được “Bí mật Thiền Tông như sau:

Ngài là vị vua thích tìm hiểu những lời cao sâu của Đức Phật dạy nên Ngài sưu tầm hết trong các kinh điển. Đặc biệt, Ngài thích pháp môn Thiền Tông học và may mắn đọc được các bài kệ đạt được Bí mật Thiền Tông của các vị Tổ sư thiền xưa. Ngài thường thực hành theo những lời dạy của Đức Phật và các vị Tổ mấy năm trời mà không có kết quả gì. Một hôm, Ngài đem sự việc này nói cho anh vợ Ngài là Tuệ Trung Thượng Sỹ (tức Trần Quốc Trung).

Tuệ Trung Thượng sỹ nói:

– Người muốn “Rơi vào Bể tánh Thanh tịnh Phật tánh” tâm vật lý của mình tự nhiên thanh tịnh, đừng có khởi lên ham muốn thanh tịnh, nếu tập được thuần thục thì tự nhiên được rơi, nhưng pháp môn này người có đại phúc lắm mới được rơi.

Câu nói của Tuệ Trung Thượng Sỹ Ngài nghe rồi để đó, một hôm, 9 giờ đêm Ngài đi ngủ, trực nhớ lại câu nói ấy Ngài thực hiện như lời Tuệ Trung Thượng sỹ, bỗng Ngài được “Rơi vào chỗ mênh mông trống rỗng” gần một canh giờ.

 Khi trở lại bình thường Ngài có làm bài kệ 44 câu nói lên chỗ tuyệt diệu ấy như sau:

Thiền Tông quả thật diệu kỳ
Mấy năm tìm kiếm không gì thấy đâu
Tuệ Trung chỉ nói mấy câu
Thực hành đúng vậy nhận xâu chuỗi vàng.

Rơi vào Bể tánh rõ ràng
Hiểu, Nghe, Thấy, Biết rõ ràng không ngăn
Ngày xưa Đức Phật dạy rằng:
Chỉ tâm thanh tịnh nhận rằng quê xưa.

Dù cho dụng công sớm trưa
Đến già đến chết cũng chưa thấy gì
Chỉ cần thanh tịnh một khi
Rơi vào Bể tánh cái gì cũng xong.

Thiền Tông Phật dạy chữ “Không”
Không Quán, không Tưởng, không trông Niết bàn
Niết bàn là tịnh thênh thang
Nếu tìm hay kiếm vào đàng trầm luân.

Bí mật Thiền Tông chỉ “Dừng”
Không theo vật lý là dừng lại ngay
Thiền Tông Đức Phật chỉ bày
Sống với thanh tịnh vào ngay Niết bàn.

Chỗ này Phật dạy rõ ràng
Không theo vật lý là an muôn đời
Thiền Tông thanh tịnh thảnh thơi
Sống với Phật tánh muôn đời bình an.

Thiền Tông không phải lang thang
Lang thang vật lý, muôn ngàn khổ đau
Loài người không biết nên vào
Vào trong tam giới, cái nào cũng vươn.

Đức Phật nhìn thấy rất thương
Thương cho nhân loại không đường thoát thân
Vì vậy Phật dạy tu lần
Đầu tiên Quán Tưởng, chuyển dần Nói hay.

Khi nói dưới đất trên mây
Nói hoài không thoát dạy đây Kiếm Tìm
Kiếm Tìm để biết trên Thiên
Tìm ra cho được cũng miền trầm luân.

Sau cùng Đức Phật dạy “Dừng”
Luân hồi sinh tử tức thì dừng ngay
Ngày xưa Trẫm cứ tìm hoài
Nhờ anh Thượng Sĩ vào ngay Niết bàn.

Giờ đây Trẫm hết lang thang
Đi Tìm đi Kiếm đầu đàng về quê
Không Kiếm mà thấy đường về
Chỉ cần thanh tịnh về quê tức thì.

Khi viết xong 44 câu kệ, Ngài có đưa cho Tuệ Trung Thượng Sĩ xem. Tuệ Trung Thượng Sĩ xác nhận Ngài đã được ‘Rơi vào Bể tánh Thanh tịnh Phật tánh’.

Sau khi dẹp tan 2 lần quân Nguyên Mông xâm lược nước ta, Ngài nhường ngôi cho con lên núi Yên Tử lập ra ‘Phái Thiền Trúc Lâm Yên Tử’, tự đặt tên mình là Điều Ngự Giác Hoàng, còn Hoàng triều, thần dân gọi Ngài là Phật Hoàng Trần Nhân Tông, tôn Ngài là Tổ đầu tiên của Việt Nam tu theo pháp môn Thiền tông.

Vì sao Ngài được danh hiệu cao quý như vậy?

• Một: Vì Ngài đã đạt ‘Bí mật Thiền tông’ và được ‘Rơi vào Bể tánh Thanh tịnh Phật tánh’. Căn cứ vào lời dạy của Đức Phật, người nào tu theo pháp môn Thiền tông đạt được như trên được phép làm Tổ sư Thiền tông
• Hai: Khi Ngài làm Sơ Tổ Thiền tông trên núi Trúc Lâm Yên Tử, nhiều người đến hỏi Ngài về pháp môn Thiền tông,

 Ngài có nói bài kệ 16 câu như sau:

Tu thiền cứ vậy mà tùy duyên
Đói đến thì ăn mệt ngủ liền
Phật tánh trong mình không tìm kiếm
Chỉ tâm thanh tịnh ấy tu thiền

Dụng công tìm kiếm bị đảo điên
Chỉ cần thanh tịnh hết não phiền
Rơi vào Bể tánh là chân phải
Quán tưởng làm chi coi chừng điên

Ngày xưa Đức Phật dạy tu thiền
Tánh mình thanh tịnh tự nhận riêng
Những điều kỳ diệu sẽ thấy liền
Rơi vào Bể tánh hết đảo điên

Dụng công tìm kiếm chỗ linh thiêng
Tu hành như vậy sai trái liền
Tánh mình thanh tịnh là chân phải
Quê xưa chốn cũ nhận ra liền

• Ba: Khi sắp tịch, Ngài có công bố ra 200 câu kệ nói về dòng chảy của Mạch nguồn Thiền tông

200 câu kệ nói về dòng chảy của Mạch nguồn Thiền tông:

Đầu tiên Đức Phật dạy tu thiền
Ma Ha Ca Diếp nhận liền hoa sen
Hoa sen sáng tỏ hơn đèn
Phá tan màn tối nhận liền quê xưa

Thiền tông Đức Phật truyền xưa
Ca Diếp nhận được quê xưa của mình
Ngài thấy như vậy lặng thinh
Chỉ cần mỉm cười Đức Phật truyền trao

Truyền trao mất hẳn chiêm bao
Bước qua hàng rào của Hải Triều Âm
Ca Diếp nhận được âm thầm
Lần lượt truyền người làm Tổ thứ hai

Tổ hai nhận được căn tai
Nhận được cười hoài vì hết trầm luân
A Nan đã biết pháp dừng
Luân hồi sinh tử Ngài đừng chạy theo

Tổ vị Ngài truyền tiếp theo
Thương Na Hòa Tu làm Tổ thứ ba
Tổ ba đã biết nhận ra
Kế đến Cúc Đa nhận ra pháp thiền

Thứ năm Đa Ca có duyên
Chính thức nhận liền Tổ vị thứ năm
Đa Ca lặng lẽ âm thầm
Truyền lại pháp thiền ông Di Dá Ca

Vị Tổ thứ sáu nhận ra
Bà Tu Mật, nhận sâu xa nguồn thiền
Thiền tông chính tức được truyền
Cho ông Phật Đà làm Tổ tiếp theo

Nan Đề nghe huyền Phật xưa
Tìm ông Phục Đà, truyền pháp Thiền tông
Tổ chín nhận được ngóng trông
Tìm Tổ mười, Tôn Giả thiền ca

Ngày xưa Huyền Ký Thích Ca
Mười một là Ngài Phú Na được truyền
Phú Na tìm người đủ duyên
Mã Minh mong thiền của Phật Thích Ca

Tổ vị mười hai nói ra
Mười ba là Tổ Ma La tiếp mình
Ca Tỳ nhận được lặng thinh
Đợi Ngài Long Thọ cùng mình truyền riêng

Mười lăm Ca Na Đề Bà
Văn hay chữ tốt nhận ra pháp thiền
Rằng Ngài đã được đủ duyên
Long Thọ truyền thiền làm Tổ mười lăm

Lớn tuổi một mình âm thầm
Tìm người hiểu đạo trao phần Thiền tông
Ở nước Tỳ La có ông
La Hầu Đa La chính tông danh Ngài

Mười lăm Tổ đến nhận ngay
Vị ấy, đáng được nhận ngay nguồn thiền
Mười sáu biết được huyền thiêng
Chính thức được truyền Tổ vị Thiền tông

Xuống Nam gặp được Nan Đề
Hoàng tử Nan Đề biết tủy Thiền tông
Tổ vị mười bảy là ông
Đi qua khắp xứ cũng mong truyền thiền

Gặp được Già Dạ có duyên
Nên được truyền thiền làm Tổ tiếp theo
Mười chín là ông Cưu Ma
Gia tộc cao quý dòng Bà La Môn

Ngài La Đa lại có duyên
Hiểu được gốc thiền của Phật Thích Ca
Vị Tổ mười tám nhớ ra
Ở trong Huyền Ký của Phật Thích Ca

Mười chín là ông Cưu Ma
Tổ vị tiếp nối Thích Ca lưu truyền
Lớn tuổi Ngài hết trần duyên
Chính thức truyền thiền Tổ vị hai mươi

Nhận thấy Xa Dạ hơn người
Rõ môn thiền học không ai sánh bằng
Tổ trước huyền ký nói rằng
Bà Tu Bàn Đầu làm Tổ tiếp theo

Vì vậy, Tổ trước nghe theo
Truyền ông Bàn Đầu làm Tổ Thiền tông
Tổ vị hai mốt đã xong
Bàn Đầu tìm người để mong tiếp thiền

Tìm người phong cách trao riêng
Thiền tông mầu nhiệm linh thiêng xứ này
Ma Noa mong muốn dựng xây
Pháp môn thiền học tại đây lưu truyền

Hạc Lạc chính thức đủ duyên
Ma Noa truyền thiền trao đủ Thiền tông
Chánh pháp bí mật trong lòng
Có Ngài Sư Tử chờ mong nguồn thiền

Bà La Môn này có đại duyên
Chánh thức nhận thiền làm Tổ hai tư
Tâm ông đã được như như
Tổ Sư Tử được y như lời nguyện

Tìm người có đủ phúc duyên
Chánh thức truyền thiền làm Tổ hai lăm
Bà Xá Tư Đa, Kế Tân
Nguyện theo Sư Tử cầu mong pháp thiền

Sư Tử thấy ông đủ duyên
Chuyển giao pháp thiền làm Tổ hai lăm
Hai sáu Bất Như Mật Đa
Dòng Sát Đế Lợi lại mong Phật Đà

Đà là của Thích Ca
Vì lòng ham muốn vua cha bằng lòng
Khi Ngài nhận được pháp xong
Bát Nhã Đa La rất mong gặp Ngài

Suy cùng kiếp trước và nay
Có duyên tiền định, nhận ngay pháp thiền
Thiền tông nước Ấn bảo điên
Do vậy, pháp thiền phải đến phương Đông

Vượt sông qua biển đi vòng
Lần theo eo Hồng cập biển Việt Nam
Bồ Đề, hai tám gian nan
Tìm người duyên lớn chuyển sang pháp thiền

Gặp vua Võ Đế truyền riêng
Vị vua nói liền, Thầy đã bị điên
Tổ xuống thuyền, đành ra khơi
Tại đất Bắc Ngụy thong thả nghỉ ngơi

Đông Nhạc, mách thời Thần Quang
Thần Quang khi nhận được lệ tuôn tràn
Quang trình làng Tổ phương Đông
Tăng Xán bị bệnh, không dám cầu mong

Cầu xin Huệ Khả chữa xong
Bệnh tình khổ sở, không mong thứ gì
Ở trong Huyền Ký có ghi
Tăng Xán nhận thì Tổ vị ba mươi

Khi nhận Tổ vị vui tươi
Phổ đi khắp chốn người người an vui
Đến khi lớn tuổi tìm người
Để trao Tổ vị cho người tiếp theo

Bất luận người giàu hay nghèo
Miễn nhận đạo mầu của Phật Thích Ca
Đạo Tín tìm Ngài hỏi qua
Con làm sao được vượt qua luân hồi?

Tăng Xán dạy Đạo Tín thôi
Nhiều đời sinh tử dứt rồi với ông
Đạo Tín nhận được thong dong
Con chỉ một lòng phụng thiền Thích Ca

Tuổi già lần lượt hiện ra
Tìm người kế tiếp Thích Ca lưu truyền
Hoằng Nhẫn vị thầy có duyên
Đem về nuôi lớn truyền thiền cho ông

Hoằng Nhẫn nhận pháp vừa xong
Tìm trong thiên hạ ai mong tu thiền
Do vậy, phổ đi các miền
Tìm người duyên lớn truyền thiền tiếp theo

Có anh bán củi rất nghèo
Nghe người tụng đọc lần theo hỏi liền
Kinh gì lời kệ rất thiêng
Tôi vừa nghe đến nhận liền Tánh Không

Hoằng Nhẫn phổ khắp núi sông
Bài kinh tôi đọc là thiền Kim Cang
Một mình khổ sở gian nan
Đông thiền xa quá lên đàng mà đi

Khi đến Tổ hỏi cầu chi?
Con xin làm Phật, cầu chi không cầu
Tổ bảo, không Phật mà cầu
Huệ Năng liền nói Phật đâu bên ngoài

Ngũ Tổ thấy Năng người tài
Sợ người hảm hại, chỉ ngay nhà trù
Tám tháng Ngài phải lu bu
Giã gạo, gánh nước, không xu không tiền

Ngộ thiền Ngài chỉ biết riêng
Ngũ Tổ truyền thiền làm Tổ ba ba
Đến đây Huyền Ký Thích Ca
Pháp thiền thanh tịnh phải xa nơi này

Truyền thiền chấm dứt tại đây
Dòng chảy nguồn thiền tại đây chảy hoài
Chảy đi khắp chốn trần ai
Chảy về Nam quốc dừng ngay Long Thành

Hôm nay Trẫm nhận rõ rành
Pháp thiền Thanh tịnh trụ thành Thăng Long
Thiền Tông  không phải dụng công
Chỉ cần thanh tịnh là xong luân hồi

Thiền tông đơn giản vậy thôi
Nếu tìm hay kiếm vào đời trầm luân
Do vậy, Đức Phật dạy dừng
Không theo vật lý, luân hồi dừng ngay

Hôm nay, tại Yên Tử đài
Ta nay phổ biến ý Ngài Thích Ca
Nếu ai duyên lớn nhận ra
Thiền tông chánh pháp Thích Ca lưu truyền

Vị nào có được đại duyên
Ta sẽ truyền thiền làm Tổ tiếp theo
Thiền tông lội suối qua đèo
Theo đường hiểm nghèo để xuống phương Nam

Đất Việt gặp lúc gian nan
Ở yên Trung Việt, đợi an quê nhà
Thiền tông chánh thức bùng ra
Ở tại đất Rồng phổ khắp Năm Châu

Thiền tông đến lúc khởi đầu
Xóa đi đạo cầu, quán, tưởng và xin
Tại đây lời dạy tối linh
Phổ đi thiền học của mình Thích Ca

Các ông nghe kệ của ta
Viết ra Huyền Ký Thích Ca lưu truyền
Giúp người hữu phúc đại duyên
Nhận được nguồn thiền là hết trầm luân

Chỉ dạy hậu nhân biết dừng
Vì đây sứ mạng, nhớ đừng lãng quên
Người dân Việt biết đáp đền
Những lời Phật dạy, đừng quên trong lòng

Phổ đi khắp chốn núi sông
Cho người duyên lớn, cầu mong pháp thiền
Người nhận được hết đảo điên
Biết cách tu thiền của Phật Thích Ca

Thiền tông nước Việt bùng ra
Năm châu bốn biển, nhà nhà an vui
Ai nhận được, tự tươi cười
Vì đã về được, quê tươi của mình.

Nguồn Thiền Tông

Để biết thêm chi tiết, xin vui lòng liên hệ với Kênh và Nhóm trên Telegram